اِدوارد کونزِه
نویسنده در کتاب خود تصویری از آیین بودای اولیه نشان می دهد که بسیار شبیه تصویر سنت گرایان از این آیین است. گویا بودا سنتی جاودانه و موجود در دوران کهن را کشف کرده و چیز جدیدی نیاورده که ابداع خودش باشد. تمثیل بودایی اش این است که انگار بودا تمدّن یا شهر گمشده ای را در جنگل کشف می کند. او تنها کاشف امری است که از ازل موجود بوده است. به همین دلیل رفتار بودا و نیروانه را به صورتی خاص فهم و تفسیر می کند که ذیل درمه جاودان تعریف می شود.
سنت گرایان معتقد به حکمت خالده هستند. از نظر معرفت شناختی و وجود شناختی هم مباحث متفاوتی نسبت به دیگر متفکران دارند. مانند شوان معتقدند که ادیان وحدت متعالی با هم دارند و تفاوتی میان پیامبران الهی و غیر الهی قائل نیستند. البته سنتی ها با سنت گرایان اختلاف دارند و لزوما به وحدت متعالی ادیان نمی رسند، بلکه به انحصار دین خودشان برای نجات بشر معتقدند. تصویری ارائه می دهند که فرقی با پیامبران الهی و غیر الهی ندارند. تز شوان نوشته که وحدت متعالی ادیان. اما سنتی ها لزوما به وحدت متعالی ادیان نمی رسند. سنتی ها بودیسم را ادامه هندوییسم می دانند.
سنت گرایان می گویند حکمت خالده ای هست که این ادیان از آن پرده برمی دارند. هر دینی که ظهور می کند بخشی از این پرده را پس می زند. پس چیز تازه ای نمی آورند، حرفی را می زنند که حقیقتی یکسان اما فراموش شده است و ابداع خاص بودا نیست. تکرار همان حقیقتی است که حکیمان اوپانیشادی می گفتند.
البته این دیدگاه یک بعدی است و تنها بعد عرفانی یک دین را اصل قرار داده و دچار تحویل گرایی و تقلیل گرایی شده است. بودیسم را مساوی عرفان می بیند و تجربه عرفانی را اصل دین می داند و اختلاف شریعت و مناسک و دیگر ابعاد را ذیل اختلاف در سطح و تعبیر و نوع زبان تفسیر می کند. این نوع نگرش به دین متعلق به دوران پیشامدرن است که گاهی با روش تاریخی همراه می شود.
ها نمی بینند (یک بعدی است دیگر فقط بعد عرفانی را بررسی کرده) تحویل گرایی و ریداکشن و تقلیل گرایی شده. پس اختلاف در سطح و تعبیر و نوع زبان است. در دوره پیشامدرن می توان گنجاند. نصر هم چنین نگاهی دارد. چه به بودا چه به ادیان دیگر. گاهی البته را روش تاریخی هم همراه است. بودیسم مساوی عرفان.
